Kształtowanie czynności samoobsługowych jest bardzo istotne z punktu widzenia rozwoju dziecka. W końcu cały sens edukacji i wychowania człowieka sprowadza się do tego, by był on w stanie samodzielnie funkcjonować i podejmować odpowiedzialne decyzje już jako dorosły człowiek. Aby rozwijać samodzielność, konieczne jest stopniowe i umiejętne włączanie dziecka do wykonywania prostych czynności. Dzieci zazwyczaj same mają potrzebę zatroszczenia się o siebie. Potrzeba wyrażenia swojej integralności pojawia się zazwyczaj ok. drugiego roku życia (tzw. bunt dwulatka). Odpowiednio „zaopiekowana” przez rodziców skutkuje dużą samodzielnością dzieci na dalszym etapie rozwoju. Niestety zdarza się, że rodzice ignorują ten dziecięcy pęd do samodzielności.
Często nie mamy czasu, by czekać, aż dziecko zawiąże buty, kiedy spieszymy się do pracy. Ani cierpliwości, by sprzątać całe mieszkanie po wspólnym gotowaniu. Zamiast wspierać dziecko w pokonywaniu trudności, coraz częściej wyręczamy dzieci na każdym kroku. Sytuacja bywa jeszcze bardziej skomplikowana w przypadku rodziców, którzy przez obsługiwanie dzieci wyrażają swoją miłość i troskę. Tacy rodzice najczęściej usuwają przed dziećmi wszelkie przeszkody, zabierając im możliwość uczenia się na swoich niepowodzeniach i odbierając satysfakcję z pokonywania trudności. Tymczasem „miłość to nie obsługa”.
Niestety coraz powszechniej mówi się o tym, jak bardzo niesamodzielne są współczesne dzieci. Często nie potrafią wykonać nawet prostych czynności samoobsługowych, nie mówiąc już o angażowaniu się w sprawy dotyczące wspólnoty – rodziny czy grupy przedszkolnej. Dlatego każdego dnia motywujemy dzieci w kwestii opanowywania sztuki ubierania się i rozbierania, zakładania butów i wierzchniej odzieży, zakładania skarpetek, spodni, zapinania i odpinania guzików, zamków, rzep oraz wiązania sznurowadeł. Zachęcamy też nasze przedszkolaki do pomagania swoim kolegom i koleżankom, kiedy sobie z czymś nie radzą. Niektóre dzieci same wychodzą z inicjatywą. Chętnie pomagają nam w nakrywaniu do stołu oraz sprzątaniu po każdym posiłku.
Przypominamy dzieciakom o sytuacjach, w których powinny zadbać o swoją higienę. Myjemy ręce po powrocie z zabaw na świeżym powietrzu, po korzystaniu z toalety, po zabawach ruchowych i plastycznych, przed posiłkami i bezpośrednio po nich. Zawsze po jedzeniu idziemy myć zęby. Cieszymy się, obserwując postępy naszych podopiecznych, którzy z dnia na dzień stają się coraz bardziej samodzielni.
Więcej na temat wychowania do samodzielności przeczytacie w poniższych artykułach:
Jak wychować dziecko wewnątrzsterowne, czyli pewne swoich kompetencji i umiejętności
