Czym są „zniekształcenia poznawcze”?

Zachęcamy do przeczytania krótkiej listy „zniekształceń poznawczych” wraz z przykładami, przygotowanej przez naszego psychologa.

Wszyscy nieświadomie zniekształcamy informacje i reagujemy na treść własnych (błędnych) myśli. Oto niektóre zniekształcenia poznawcze:

1. Myślenie dychotomiczne:

• Traktowanie ludzi, zdarzeń i zjawisk według skrajnych kryteriów w rodzaju: „czarny-biały”, „zawsze-nigdy”, „wszystko-nic”.

Np. „Czwórka to beznadziejna ocena, jestem nieudacznikiem”.

2. Nadmierna generalizacja:

• Konstruowanie opinii na jakiś temat na podstawie jednostkowego zdarzenia i uogólnianie jej na inne zjawiska.

Np. „Skoro nie dostałem tej pracy, to już nigdy nic ciekawego mnie nie spotka”.

3. Selektywne abstrahowanie:

• Formułowanie wniosku na podstawie tendencyjnie dobranych szczegółów, ignorując kontekst, okoliczności i cechy danego zjawiska.

Np. „Błąd ortograficzny, który popełniłem jest niewybaczalny”.

4. Personalizacja:

• Odnoszenie danej sytuacji lub zdarzenia do własnej osoby, mimo braku jakichkolwiek związków przyczynowo-skutkowych.

Np. „To moja wina, że wycieczka się nie udała”.

5. Arbitralne wnioskowanie:

• Wyciąganie wniosku, nie mając ku temu żadnych podstaw, postawa „wiem najlepiej”.

Np. „Na pewno nie odebrał telefonu, bo grał na komputerze”.

6. Wyolbrzymianie i pomniejszanie:

• Wyolbrzymianie drobnych potknięć i minimalizowanie osiągnięć.

Np. „Przyznano mi nagrodę tylko dlatego, że niewiele osób startowało w konkursie”

7. Rozumowanie emocjonalne:

• Stawianie znaku równości między uczuciami, a rzeczywistością.

Np. „Skoro tak się czuję, to na pewno taka sytuacja miała miejsce”.